Маркетинг ба PR

Маркетинг, сурталчилгаа ба PR нь дэлхийн бүх хүмүүсийн амьдралтай холбоотой байдаг. Тусламж авч буй дүрвэгсдийн тухай телевизийн сурвалжлагыг үзээрэй. Тэд англи хэл мэдэхгүй мөртлөө Соса-Со1а, Kellog’s,MCDonald’s, Kodak, Marlboro, IBM, American express, Sony, Mercedes-Benz, Nestcafe-г андахгүй. Энэ бол дэлхийд хамгийн сайн борлогддог арван брэнд бөгөөд, маркетинг, сурталчилгааны ачаар өнөөдрийг хүртэл эрч хүчээ алдсангүй. Эдгээр компаниудын үйл ажиллагаа нь идэвхитэй , сонирхолтой, нэлээд өргөн хүрээг хамарсан үйлдвэрлэл явуулдаг бөгөөд ажилд орохыг маш олон хүн  мөрөөддөг.

Тэнд ажилд орохыг мөрөөдөх нь зарим хүмүүст хоосон мөрөөдөл мэт санагдаж магадгүй. Ажилд ороход маш хэцүү, халагдахад маш амархан. Ажилд орох, халагдах хоёрын хооронд маш их бэрхшээл туулна. Хэрвээ танд санал болгох зүйл байсан бол та энэ номыг уншихгүй л байсан. Тиймээс танд албан тушаал ахихад тус болно хэмээн найдаж байна.
Ажилд орохын тулд юуны түрүүнд та зорилгодоо тууштай, тус үйлдвэрт юу шаардлагатай байгааг мэдэж байгаагаа харуулах ёстой. Та өөрийнхөө дуртай сэтгүүлээ упшиж байхдаа сурталчилгаануудыг сайтар ажиглаарай. ( сурталчилгаа хэнд чиглэгдсэн? Үндсэн зорилго, танд зориулагдсан байж болох уу? Танд хангалттай их мөнгө байсан бол энэ барааг худалдаж авах уу? Энэ барааг яаж, хаанаас  авах вэ?
Та дэлгүүрээр орохдоо  юу худалдаж авдаг вэ? Яагаад? Та ямар нэгэн барааг сонгож авлаа гэж бодъё. Яагаад гэвэл маркетинг, сурталчилгаа РR нь танд ойрхон, тийм үү? Ямар ч сурталчилгаа өөрийн гэсэн түүхтэй байдаг. Сонголт хийж, барааг худалдаж авахдаа таниас өмнө тэнд маркетингийн үйл ажиллагаа явагдсан нь сонголт хийхэд чинь тус болдог. Та сурталчилгаа үздэггүй ч гэсэн РR нь таныг болж буй үйл явдлаас хоцроохгүй.
Маркетингийн давуу тал нь юмыг борлуулж, худалдаж авахад орших бөгөөд энэ нь бараа, шинэ санаа, мөнгө зэрэгтэй холбоотой. Худалдан авагчийн хүслийг ойлгож, хэрэгцээг нь хангахыг маркетинг гэдэг.
Сурталчилгаа гэдэг нь маркетингийн үйл явцын нэг хэсэг бөгөөд борлуулалт, маркетингийн судалгаа, худалдаж авах урам зориг оруулах, олон нийттэй харилцах, бусад дэг журам зэрэг өргөн хүрээг хамардаг. Та маркетингийн чиглэлээр ажилладаг бол бүх л салбар нь ХӨНДӨГДӨНӨ.

Жишээ нь та үйлдвэрэл эрхэлдэг Компанийн маркетингийи хэлтэст эсвэл сурталчилгааны агентлагт хариуцлагатай алба хашдаг бол жижигхэн зорилгод дээр анхаарлаа төвлөрүүлэн ажилладаг байж болно.
PR гэж юу вэ? Энэ нь бараа эсвэл үйлчилгээний талаар эерэг сэтгэгдэл төрүүлэхийн тулд  хэвлэл мэдээлэл, олон нийтийг   хамарсан   арга   хэмжээнүүдийг   зохиох байгуулахыг хэлнэ. Дээр дурдсан салбарууд нь сонирхолтой бөгөөд таны хувьд ажил гэдэг нь баяр баясгалан байх ёстой. Нэг талаас нь авч үзвэл үнэхээр ч тийм. Байнга хүмүүстэй харилцаж, сэтгэл татам байдлаа хүмүүсийг ятгахад ашиглахын сацуу яавал бүтээлч ажиллах тухай боддог бол та ажлаасаа таашаал авна. PR агентлагийн маркетингийн албанд бүтээлч, идэвхитэй уур амьсгал зонхилдог бөгөөд энэ нь ажилтнуудад таалагддаг. Харин үлдсэн хэсэг нь ийм уур амсьгал нь тайван бус, дарамттай, ямар ч дэг журамгүй хэмээн үздэг байж болно. Тиймээс та энэ салбарт амжилттай ажиллаж, албан тушаал дэвшье гэж бодож байвал амьдралынхаа ихэнхи хэсгийг ажилдаа зориулах ёстой.
Маркетингтай   холбоотой бусад мэргэжлүүд нь   хүнд хурц сэтгэгдэл төрүүлдэггүй байж болно.   Зарим нэгэн ажил нь хүнтэй харилцаж, бичиг цаасыг хэрхэн хөтлөхийг л сургадаг.   Ингэсэн тохиолдолд зохион байгуулах ажилд илүү анхаарч, дүгнэлт хийж, тодорхой системүүдийн үйл ажиллагаа хэвийн явагдах бүх боломжийг хангаж өгөх ёстой. PR-ийн салбарт ажиллахад үнэхээр хэцүү юу? PR-ийн салбарт  үйл ажиллагаа
явуулдаг байгууллага нь бусад фирмүүдтэй харьцуулахад эрэлт хэрэгцээтэй юу? Сүүлийн асуултад тийм гэдэг хариулт өгье. Учир нь PR гэдэг нь өнөөгийн зах зээлийн нөхцөлд цэцэглэж буй салбар юм.

Одоогоос хэдэн жилийн өмнө олон компапиуд дампуурсан. Түүний ихэнх нь сурталчилгааны салбарт үйл ажиллагаа явуулдаг байсан. Тэр үед ихэнх агентлагууд сургуулиа төгсөгчдөд зориулсан сургалтын хөтөлбөр хэрэгжүүлдэг байсан бөгөөд ажилтнууд нь ч ахиу цалин авдаг байсан. Хамгийн сайнд тооцогддог мэргэжилтнүүд өндөр  цалин авдаг байсан . Харин одоо байдал огт өөр болсон. Эдийн засгийн хямралын улмаас ихэнх фирмүүд үйл ажиллагааныхаа хүрээг хязгаарлаж, өндөр цалинтай байсан боловсон хүчнүүдээ халж бүтцийн өөрчлөлт хийхээс өөр аргагүй    байдалд хүрсэн.    Харин өнөөдөр эдийн засгийн байдал сайжирч сайн боловсон хүчин дутагдалтай байна.  Тэгээд ч хариуцлагатай алба хаших хүсэлтэй хүн бага болсон.   Зарим нэгэн агентлагуудад сайн боловсон хүчин дутагдалтай байгаагаас  бизнес эрхэлж чадахгүйд хүрч байгаа.
Агентлагууд их, дээд сургууль төгсөгчдөөс хамгийи шилдэгийг нь ажилд авахыг хичээдэг. Гэвч эдийн засгийн хямралын үеэр агентлагуудын талаар сөрөг дүгнэлт бий болсноос PR-ийн салбарт албан тушааал ахих боломжтой салбарт тооцогдохоо больсон. Нэлээд ирээдүйтэйд тооцогдож буй сургууль төгсөгчид нь эрсдэлгүй, албан тушаал ахих боломжтой ажил эрхлэх хүсэлтэй болсон ажил олгогчдын сэтгэлийг ихэд зовоодог байна.
PR-ийн  салбарыг ерөнхиид нь авч үзвэл бүх түвшингийн боловсон хүчний эрэлт хэрэгцээ ихтэй байгаа. Тиймээс зарим фирмүүд энэ чиглэлээр боловсои бэлтгэж байгаа сургуулиудад хөрөнгө оруулалт хийдэг. Энэ чиглэлээр ажилладаг байгууллагууд нь нэлээд хүчтэй өрсөлдөөнтэй тулгарч байгаа тул хувь хүмүүс, худалдан авагч, худалдаа болон олон нийтийн   салбарын үйл ажиллагаа явуулах нь ямар чухал болохыг ойлгосон. Нэг хэсэг худалдаа эрхэлдэг томоохон компаниуд PR-ийг ямар нэгэн барааг борлуулж, үйлчилгээ нэвтрүүлэх шаардлагатай болбол ашиглах хэрэгсэл нь байсан. Одоо бол PR-ийг сургууль, коллеж, орон нутгийн засаг захиргааны байгууллага гээд хаа сайгүй ашигладаг болсон. Үйл ажиллагааныхаа хүрээг тэлэх хүсэлтэй албан байгууллага нь PR-ийг заавал ашиглах ёстой. Нөгөө талаас нь авч үзвэл PR хүмүүст хэрэгтэй.
Өнөө үед бизнесийн PR зарим байгууллагын хувьд маш чухалд тооцогдож байгаа. Борлуулалтын арга хурдацтай хөгжиж буй нөхцөл байдалтайгаа зохицон уян хатан болно. PR-ийн ажилд дизайныг улам ихээр хэрэглэх болсон. Учир нь компанийг өөрийн онцлогтой, болгоход  хэдэн саяыг зарцуулах ёстой хэмээн үздэг

Та эдгээр салбарын аль нэгэнд нь ажиллаж албан тушаал дэвшинэ гэж бодож байвал ямар нэгэн албыг хашихад ямар шаардлага тавьдаг тухай хангалттай мэдээлэл авч болно. Гэхдээ тавих шаардлагыг уншаад та сэтгэл дундуур үлдэх байх. Учир нь түүнд нь тодорхой зүйл байхгүй. Аливаа мэргэжилд мэргэших нь чухал боловч  хэрэгтэй цагг хэрэгтэй газар байх нь ямар чухал гэдгийг мартаж болохгүй. Шинэ хүнийг ажилд аваад түүний харилцаа колбоог ашиглах нь чухал .   Ажилд орох хүсэлтэй хүмүүс “Би таны хайж буй хүн мөн байна” гэсэн бичиг хадчихаад сурталчилгааны агентлагийн үүдээр явдаг цаг өнгөрсөн. Тодорхой туршлагатай, мэргэшсэн, ажилдаа үнэхээр сонирхолтой гэдгээ харуулсан хүн л энэ салбарт хэрэгтэй. Та бүтээлч сэтгэлгээндээ гаргууд, авъяастай    мөртлөө таны тухай цаасан дээр бичих юм олдохгүй бол ажилд авна гэдэг юу л бол. Учир нь таныг ажилд авах гэж буй хүмүүст та PR-ийн салбарт үнэхээр мэргэжлийн хүн болохыг хүсч байгаа гэдгийг намтар чинь батлах ёстой. 
Гол зорилго нь дунд сургууль, коллеж, их сургуулийн оюутнууд болон цомхотголд орсон, тодорхой хугацааны дараа ажилдаа эргэн орох гэж байгаа эсвэл хоер дахь мэргэжлээ сонгосон хүмүүст маркетинг, сурталчилгаа, РR салбарт ажиллах нь үнэхээр хэрэгтэй гэдгийг харуулах гэсэн юм. Түүнээс гадна ажилд ороход ямар шаардлага хангасан байх ёстой, тус болох зүйлийг бичлээ.
Эцэст нь хэлэхэд та өөрөө хэрэглэгч. Тийм болохоор сурталчилгаа, PR нь танд чиглэгдсэн гэсэн үг. Та яагаад ямар нэгэн барааг байнга худалдаж авдагтаа дүгнэлт хийгээрэй Түүнийг авахад юу нөлөөлж байгаад дүгнэлт хийх нь маш том нээлт болно. Ямар ч барааг худалдаж авч буй механизм, шалтгааныг мэдсэнээр энэ салбарыг ойлгоно.

Хэрэгтэй зөвлөгөө:

• Та энэ салбарт ажиллахыг хүсч байгаа бол:
• Маш их ажиллах хэрэгтэй болж магадгүй тул бэлтгэлтэй бай.
• Барааг мэдэр. Та барааг хэрэглээгүй, түүний мөн чанарыг ойлгоогүй, мэдэхгүй, иттээгүй бол түүний талаар шинэ санаа дэвшүүлж чадахгүй..
• Сонин, сэтгүүлийн сурталчилгааг ушииж хооронд нь жиш.
• Зурагтай сурталчилгаа үзээрэй.
• Хүний сонирхолыг татсан сурталчилгааны самбарыг хай.
• Дэлгүүрээр явахдаа болж буй үйл явдлыг анхааралтай ажигла.
• Хүмүүс найз нөхөддөө аливаа барааг авахыг зөвлөхдөө юу гэж хэлж байгаагаа анхааралтай ажигла.
• Таны найз, гэр бүлийн гишүүд яагаад энэ барааг худалдаж авч байгааг сайтар бод.
• Ажлын туршлагаас нь судлаж болох тийм газрыг хай.